De Europese richtlijn voor het beschermen van klokkenluiders wil in de eerste plaats het overtreden van Europese wetgeving tegengaan.
Tenminste moeten de volgende meldingen behandeld worden:
- Overheidsopdrachten
Inbreuken op de regelgeving inzake verheidsopdrachten leiden tot verstoringen van de mededinging, tot hogere kosten voor het bedrijfsleven, tot ondermijning van de belangen van investeerders en aandeelhouders en, in het algemeen, tot vermindering van de aantrekkelijkheid voor investeerders en het ontstaan van een ongelijk speelveld voor het hele Europese bedrijfsleven, en tasten derhalve het goede functioneren van de interne markt aan.
- Financiële diensten en voorkoming van witwassen van geld en terrorismefinanciering.
In de nasleep van de financiële crisis, die ernstige tekortkomingen in de handhaving van wetgeving aan het licht bracht, zijn in er aanzienlijk aantal wetten ingevoerd. Onder meer ter bescherming van klokkenluiders, waaronder het oprichten van interne en externe meldingskanalen, alsook een uitdrukkelijk verbod op wraak.
- Productveiligheid
Bedrijven die betrokken zijn bij de productie- en distributieketen zijn de primaire bron van bewijsmateriaal, met als gevolg dat meldingen door klokkenluiders in dergelijke bedrijven een grote toegevoegde waarde hebben, aangezien zij veel dichter bij informatie over mogelijke oneerlijke en illegale productie-, invoer- of distributiepraktijken met betrekking tot onveilige producten staan.
De in deze richtlijn bedoelde bescherming van klokkenluiders zou ook helpen voorkomen dat vuurwapens, onderdelen daarvan, munitie en defensiegerelateerde producten een andere bestemming krijgen, omdat het melden van inbreuken op Europese wetgeving, zoals fraude met documenten, veranderde markering en frauduleuze verwerving van vuurwapens binnen de Europese Unie, wordt aangemoedigd, waarbij inbreuken vaak leiden tot een verschuiving van de legale naar de illegale markt.
reeds op toezien dat werknemers en werknemersvertegenwoordigers geen
nadeel ondervinden van verzoeken of voorstellen die zij doen aan de werkgever om passende maatregelen te nemen om risico’s voor de werknemers te ondervangen en/of bronnen van gevaar uit te schakelen. Werknemers en hun vertegenwoordigers hebben krachtens die richtlijn het recht om problemen voor te leggen aan de bevoegde autoriteit indien zij menen dat de maatregelen die de werkgever heeft getroffen, en de middelen die hij heeft ingezet, niet toereikend zijn om de veiligheid en gezondheid te verzekeren.
- Veiligheid van het vervoer
Melding met betrekking tot veiligheid van het vervoer moet de vervoersveiligheid verhogen. Er is nu al wetgeving i.v.m. klokkenluiders bij lucht- en zeevaart, maar deze moet uitgebreid worden voor melding bij de binnenvaart, het wegvervoer en de spoorwegen, om de handhaving van de veiligheidsnormen met betrekking tot die vervoerswijzen te verbeteren.
- Bescherming van het milieu
Klokkenluiders kunnen het makkelijker maken om milieudelicten en onwettig gedrag te voorkomen, op te sporen en aan te pakken.
Milieudelicten kunnen het algemeen belang schaden en hebben mogelijks gevolgen over de landsgrenzen heen. De invoering van een dergelijke bescherming is ook relevant in gevallen waarin onveilige producten milieuschade kunnen veroorzaken.
- Nucleaire veiligheid
Het verbeteren van de klokkenluidersbescherming zou ook een preventief en afschrikkend effect hebben op inbreuken op de voorschriften van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie inzake nucleaire veiligheid, stralingsbescherming en verantwoord en veilig beheer van verbruikte splijtstof en radioactief afval.
- Veiligheid van levensmiddelen en diervoeders, diergezondheid en dierenwelzijn
Een hoog niveau van bescherming van de menselijke gezondheid en van de belangen van de consument met betrekking tot levensmiddelen moet gewaarborgd worden en tevens moet de goede werking van de interne markt moet worden bewerkstelligd. Er werd in eerdere vordering onder meer bepaald dat het exploitanten van levensmiddelen- en diervoederbedrijven verboden is hun werknemers en anderen ervan te weerhouden met de bevoegde autoriteiten samen te werken, wanneer door deze samenwerking een risico in verband met levensmiddelen kan worden voorkomen, beperkt of weggenomen.
- Volksgezondheid
De meldingen van klokkenluiders kunnen van essentieel belang zijn voor het opsporen en voorkomen, beperken of wegnemen van risico’s voor de volksgezondheid en de consumentenbescherming als gevolg van inbreuken op de voorschriften van de Unie, die anders verborgen zouden blijven. Consumentenbescherming is met name ook sterk verbonden met gevallen waarin onveilige producten de consument aanzienlijke schade kunnen toebrengen
- Consumentenbescherming
- Bescherming van de persoonlijke levenssfeer en persoonsgegevens, beveiliging van netwerk- en informatiesystemen.
De persoonlijke levenssfeer en bescherming van persoonsgegevens zijn verankerd als grondrechten in het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie. Inbreuken hierop kunnen klokkenluiders ook melden.
Klokkenluiders kunnen ook helpen inbreuken betreffende de beveiliging van netwerk- en informatiesystemen aan het licht te brengen, met inbegrip van incidenten die geen persoonsgegevens in gevaar brengen. Het melden van klokkenluiders op dit gebied is bijzonder waardevol voor het voorkomen van veiligheidsincidenten die gevolgen zouden hebben voor belangrijke economische en sociale activiteiten en voor op grote schaal gebruikte digitale diensten, alsook voor het voorkomen van eventuele inbreuken op de gegevensbeschermingsregels van de Unie. Een dergelijke melding draagt bij tot de continuïteit van diensten die essentieel zijn voor de werking van de interne markt en het welzijn van de samenleving.
- Financiële belangen van de Europese Unie
Voorts is de bescherming van de financiële belangen van de Unie, die verband houdt met de bestrijding van fraude, corruptie en elke andere onwettige activiteit waardoor de uitgaven van de Europese Unie, de inning van ontvangsten en middelen van de Unie of het vermogen van de Unie worden geschaad, een kerngebied waarop de handhaving van het recht van de Unie moet worden versterkt. Daarom worden klokkenluiders die hier meldingen over maken ook beschermd.
- Mededinging
Elke belemmering die mededinging in weg zou staan kan ook gemeld worden.
- Belastingwetgeving
Inbreuken op de vennootschapsbelastingwetgeving en constructies die tot doel hebben een belastingvoordeel te verkrijgen en wettelijke verplichtingen te ontduiken, en daarmee het voorwerp of doel van de toepasselijke vennootschapsbelastingwetgeving tenietdoen, hebben een negatieve invloed op de goede werking van de interne markt. Dergelijke inbreuken en constructies kunnen aanleiding geven tot oneerlijke belastingconcurrentie en omvangrijke belastingontduiking, waardoor het gelijke speelveld voor bedrijven wordt verstoord en belastinginkomsten voor de lidstaten en voor de Uniebegroting als geheel verloren gaan. Daarom worden klokkenluiders die hier meldingen over maken ook beschermd.
- interpersoonlijke klachten
De lidstaten zouden kunnen beslissen dat meldingen in verband met interpersoonlijke klachten die uitsluitend de melder aangaan, namelijk klachten over interpersoonlijke conflicten tussen de melder en een andere werknemer, via andere beschikbare procedures kunnen worden behandeld.
Deze lijst is niet limitatief en geeft enkel de grote lijnen weer waarover allemaal meldingen kunnen gemaakt worden. Ook kunnen lidstaten zelf inbreuken toevoegen waarvoor meldingen kunnen gemaakt worden.